∴  ความหมายกิจกรรมแนะแนว 

กิจกรรมแนะแนว เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมและพัฒนาความสามารถของผู้เรียน ให้เหมาะสมตามความแตกต่างระหว่างบุคคล สามารถค้นพบและพัฒนาศักยภาพของตน เสริมสร้างทักษะชีวิต วุฒิภาวะทางอารมณ์ การเรียนรู้ในเชิงพหุปัญญา และการสร้างสัมพันธภาพที่ดี ซึ่งผู้สอนทุกคนต้องทำหน้าที่แนะแนวให้คำปรึกษาด้านชีวิต การศึกษาต่อและการพัฒนาตนเองสู่โลกอาชีพและการมีงานทำ (หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2544)

∴  วัตถุประสงค์ของกิจกรรมแนะแนว

กรมวิชาการ (2546)  ได้กำหนดวัตถุประสงค์ของกิจกรรมแนะแนว ดังต่อไปนี้

1. เพื่อให้ผู้เรียนค้นพบความถนัด ความสามารถ ความสนใจของตนเอง รักและเห็นคุณค่าของตนเองและผู้อื่น

2. เพื่อให้ผู้เรียนรู้จักการแสวงหาความรู้จากข้อมูล ข่าวสาร แหล่งเรียนรู้ ทั้งทางด้านการศึกษา อาชีพ ส่วนตัว สังคม เพื่อนำไปใช้ในการวางแผน

เลือกแนวทางการศึกษา อาชีพ ให้เหมาะสมสอดคล้องกับศักยภาพของตนเอง

3. เพื่อให้ผู้เรียนได้พัฒนาบุคลิกภาพและปรับตัวอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข

4. เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ ทักษะ มีความคิดสร้างสรรค์ในงานอาชีพและมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพที่สุจริต

5. เพื่อให้ผู้เรียนมีค่านิยมที่ดีงามในการดำเนินชีวิต เสริมสร้างวินัย คุณธรรมและจริยธรรมแก่ผู้เรียน

6. เพื่อให้ผู้เรียนมีจิตสำนึกในการรับผิดชอบต่อตนเอง ครอบครัว สังคมและประเทศชาติ

∴  แนวทางการจัดกิจกรรมแนะแนว

คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (2554) ได้เสนอแนะแนวทางการจัดกิจกรรมแนะแนวสถานศึกษาในระดับประถมศึกษาใน 3 ลักษณะ ดังต่อไปนี้

1. การจัดบริการแนะแนวในสถานศึกษาทุกสถานศึกษาสามารถจัดบริการแนะแนวอย่างเป็นระบบ โดยมีบริการ 5 บริการ และครอบคลุมขอบข่ายงานแนะแนวทั้ง 3 ด้าน คือ ด้านการศึกษา อาชีพ ส่วนตัวและสังคม ทั้งนี้จะต้องมีการกำหนดผู้รับผิดชอบอยู่ในโครงสร้างการบริหารของโรงเรียน และต้องมีโครงการ แผนงาน งบประมาณที่แสดงถึงการปฏิบัติงานที่ต่อเนื่องทั้งปี โดยมีครูแนะแนวเป็นผู้นำในการดำเนินงาน เช่น การเข้าค่าย โครงการต่าง ๆ นิทรรศการ การปฐมนิเทศ โฮมรูม ป้ายนิเทศ กิจกรรมหน้าเสาธง เป็นต้น

2. การจัดกิจกรรมแนะแนวในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนตามหลักสูตร ซึ่งถือเป็นส่วนสำคัญในการจบหลักสูตร โดยมีครูประจำชั้น/ครูผู้ได้รับมอบหมายให้จัดกิจกรรมแนะแนวเป็นผู้รับผิดชอบ

3. การประยุกต์ใช้หลักการและกระบวนการแนะแนวในการจัดหลักสูตรและพัฒนาการเรียนการสอน การดูแลช่วยเหลือผู้เรียนโดยทุกคนที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการพัฒนาผู้เรียน

ผู้รับผิดชอบงานแนะแนวของสถานศึกษาควรพัฒนาตนเองให้มีความรู้พื้นฐานด้านการแนะแนว เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจในปรัชญาและหลักการแนะแนวในเบื้องต้น โดยมีจุดหมายของการแนะแนวในการป้องกันปัญหา แก้ปัญหา และส่งเสริมพัฒนาการทุกด้านของผู้เรียนเพื่อนำไปปฏิบัติอย่างถูกต้องเหมาะสม ซึ่งปรัชญา หลักการแนะแนว มีดังนี้

การดำเนินงานแนะแนวในสถานศึกษาต้องจัดให้ครอบคลุมขอบข่ายงานแนะแนวทั้ง 3 ด้าน ได้แก่

1. ด้านการศึกษา ให้ผู้เรียนได้พัฒนาตนเองในด้านการเรียนอย่างเต็มตามศักยภาพรู้จักแสวงหาและใช้ข้อมูลประกอบการวางแผนการเรียนหรือการศึกษาต่อไปอย่างมีประสิทธิภาพ มีนิสัยใฝ่รู้ใฝ่เรียน มีวิธีการเรียนรู้ และสามารถวางแผนการเรียนหรือการศึกษาต่อได้อย่างเหมาะสม

2. ด้านอาชีพ ให้ผู้เรียนได้รู้จักตนเองในทุกด้าน รู้และเข้าใจโลกของงานอาชีพอย่างหลากหลายมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพสุจริต มีการเตรียมตัวสู่

อาชีพ สามารถวางแผนเพื่อประกอบอาชีพตามที่ตนเองมีความถนัดและสนใจ

3. ด้านส่วนตัวและสังคม ให้ผู้เรียนรู้จักและเข้าใจตนเอง รักและเห็นคุณค่าของตนเองและผู้อื่น รักษ์สิ่งแวดล้อม มีวุฒิภาวะทางอารมณ์ มีเจตคติ

ที่ดีต่อการมีชีวิตที่ดีมีคุณภาพ มีทักษะชีวิตและสามารถปรับตัว ดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข

∴  กระบวนการจัดกิจกรรมแนะแนว

ในการจัดกิจกรรมแนะแนว มีกระบวนการดังต่อไปนี้ (กรมวิชาการ 2546)

1. สำรวจสภาพปัญหา ความต้องการและความสนใจของผู้เรียน เพื่อให้ใช้เป็นข้อมูลในการกำหนดแนวทางและแผนการจัดกิจกรรมแนะแนว

2. ศึกษาวิสัยทัศน์ของสถานศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลของผู้เรียนที่ได้จากการสำรวจ เพื่อทราบปัญหา ความต้องการและความสนใจ นำไป

กำหนดสาระและรายละเอียดของกิจกรรมแนะแนว

3. กำหนดสัดส่วนสาระของกิจกรรมในแต่ละด้าน ครอบคลุมด้านการศึกษา การงานและอาชีพ ชีวิตและสังคม ให้ได้สัดส่วนที่เหมาะสม โดยยึด

สภาพปัญหา ความต้องการและความสนใจ ตลอดจนธรรมชาติและผู้เรียนเป็นหลัก ทั้งนี้ ครูและผู้เรียนมีส่วนร่วมในการจัดสาระของกิจกรรม

4. กำหนดแผนการจัดกิจกรรมแนะแนว เมื่อกำหนดสัดส่วนสาระของกิจกรรมในแต่ละด้านแล้วว่าแต่ละภาคเรียนจต้องจัดกิจกรรมแนะแนวใน

สาระด้านใด จำนวนกี่ชั่วโมง ต่อมาจะต้องกำหนดรายละเอียดของแต่ละด้านไว้ใหชัดเจนว่าควรมีเรื่องอะไรบ้าสง เพื่อจะได้จัดทำเป็นรายละเอียดในแต่ละกิจกรรมย่อยต่อไป

5. การจัดทำรายละเอียดของแต่ละกิจกรรม เริ่มตั้งแต่กำหนดชื่อกิจกรรม จุดประสงค์ เวลา เนื้อหา/สาระ วิธีดำเนินกิจกรรม สื่อ/อุปกรณ์ และการ

ประเมินผล

6. ปฏิบัติตามแผน วัดประเมินผล สรุปรายงาน

∴  ตัวชี้วัดความสำเร็จในการจัดกิจกรรมแนะแนว

สถานศึกษาสามารถจัดทำตัวชี้วัดความสำเร็จในการจัดกิจกรรมแนะแนวเพื่อตรวจสอบความสำเร็จตามความเหมาะสมของแต่ละสถานศึกษา ดังนี้

1. ด้านผลผลิต

1.1  ผู้เรียนมีความรู้ ความสนใจ ความถนัด ความสามารถของตนเอง

1.2 ผู้เรียนรักและเห็นคุณค่า ภูมิใจตนเอง และผู้อื่น

1.3 ผู้เรียนรู้จักแสวงหาข้อมูลสารสนเทศในการพัฒนาตนเองด้านการศึกษา การงานอาชีพ ชีวิตและส่วนตัว

1.4 ผู้เรียนสามารถใช้ข้อมูลสารในเทศในการพัฒนาตนเองด้านการศึกษา การงานอาชีพ ชีวิตและส่วนตัว

1.5 ผู้เรียนมีเป้าหมายชีวิต รู้จักวางแผนชีวิตด้านการศึกษา การงานและอาชีพได้อย่างเหมาะสม สอดคล้องกับศักยภาพของตนเองได้

1.6 ผู้เรียนสามารถตัดสินใจและแก้ปัญหาของตนเอง

1.7 ผู้เรียนรู้จักหลีกเลี่ยงจากอบายมุขทุกประเภทหรือสิ่งที่เป็นภัยต่อชีวิต

1.8  ผู้เรียนมีวุฒิภาวะทางอารมณ์

1.9 ผู้เรียนสามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อม

1.10 ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว สังคม และประเทศชาติ

       2. ด้านกระบวนการ

2.1 มีการดำเนินการสำรวจข้อมูลเกี่ยวกับตัวผู้เรียนและจัดทำข้อมูลอย่างเป็นระบบทันสมัยอยู่เสมอ

2.2 มีการจัดโปรแกรมชุดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนด้านต่าง ๆ ที่สอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการ ความสนใจของผู้เรียน เช่น ชุด

กิจกรรมรักและเห็นคุณค่าในตนเอง ชุดกิจกรรมสร้างประสิทธิภาพการเรียน ชุดกิจกรรมพัฒนาบุคลิกภาพ ชุดกิจกรรมพัฒนาทักษะการดำเนินชีวิต ชุดกิจกรรมพัฒนาวุฒิภาวะทางอารมณ์

2.3 มีการให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการวางแผนการจัดกิจกรรมและเสนอแนะวิธีการจัดกิจกรรมที่จะช่วยผู้เรียนสนุกสนาน แปลกใหม่และน่า

สนใจ นำไปสู่การพัฒนาการด้านต่าง ๆ และสามารถแก้ไขปัญหาผู้เรียนได้

2.4 มีการให้ข้อมูลสารสนเทศที่ทันสมัยเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียนด้วยวิธีการที่หลากหลาย

2.5 มีการประสานสัมพันธ์กับผู้ปกครองอย่างสม่ำเสมอ ต่อเนื่องและหลากหลายรูปแบบ เน้นการร่วมกันพัฒนาผู้เรียน

2.6 มีการจัดโครงการ/กิจกรรมพัฒนาผู้เรียนอย่างหลักหลายตามสภาพปัญหาและความต้องการของผู้เรียน

2.7 มีการจัดกิจกรรมที่อาศัยกระบวนการกลุ่มทางจิตวิทยาและการแนะแนวในการพัฒนาผู้เรียน

2.8 มีการจัดกิจกรรมทั้งในและนอกเวลาเรียน ให้ครูและผู้เรียนได้คุ้นเคยใกล้ชิดกัน เช่น กิจกรรมวันพบครอบครัว เป็นต้น

3. ด้านปัจจัย 

3.1 ผู้บริหารมีภาวะผู้นำและเห็นความสำคัญของการจัดกิจกรรมแนะแนว

3.2 ครูทุกคนตระหนักและเห็นความสำคัญของการจัดกิจกรรมแนะแนว และมีความรู้ความเข้าใจพื้นฐานด้านจิตวิทยาและการแนะแนว

3.3 ครูทุกคนมีบทบาทในการดำเนินการจัดกิจกรรมแนะแนว

3.4 ผู้ปกครองรับรู้และมีส่วนร่วมในการสนับสนุนในการจัดกิจกรรมแนะแนว

3.5 มีคณะทำงานที่รับผิดชอบการจัดกิจกรรมแนะแนวโดยตรง

3.6 มีแผนการดำเนินการจัดกิจกรรมแนะแนวที่ชัดเจนเป็นรูปธรรม

3.7 มีโครงการ/กิจกรรมแนะแนวที่สอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการ ความสนใจของผู้เรียนทุกกลุ่มเป้าหมาย และชุมชน

3.8 มีแนวปฏิบัติในการจัดกิจกรรมแนะแนว และมีการปฏิบัติอย่างจริงจัง

3.9 มีเครื่องมือการรู้จักและเข้าใจผู้เรียนที่หลากหลาย ที่จะนำไปใช้กับผู้เรียน

∴  บทบาทของบุคลากรผู้เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติงานแนะแนว

งานแนะแนวเป็นงานที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกฝ่าย ฉะนั้นทุกคนจึงควรมีส่วนร่วมเพื่อให้เกิดความราบรื่นในการปฏิบัติงานและประสานงานร่วมมือกัน จึงควรมีการกำหนดบทบาทความรับผิดชอบร่วมกัน

1. ผู้บริหารสถานศึกษา

ในฐานะผู้บริหารซึ่งเป็นผู้นำที่จะตัดสินใจและสั่งการเพื่อให้เกิดการปฏิบัติงานแนะแนว ผู้บริหารจึงมีความสำคัญสูงสุดต่อความสำเร็จของงาน ผู้บริหารจึงควรมีบทบาทความรับผิดชอบดังต่อไปนี้

1.1 เป็นผู้ริเริ่มหรือสนับสนุน ส่งเสริมให้มีการจัดบริการแนะแนวในสถานศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ โดยการกำหนดนโยบาย แผนงาน 

โครงการให้ครอบคลุมงานทั้งหมดจัดบุคลากรที่เหมาะสม กำหนดบทบาทความรับผิดชอบทุกฝ่ายอย่างชัดเจน จัดหาปัจจัยจัดหาสภาพแวดล้อม สถานที่ อุปกรณ์ งบประมาณ ที่เพียงพอต่อการปฏิบัติงาน และมีการติดตามกำกับดูแล เพื่อให้การดำเนินงาน แนะแนวเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพเป็นประโยชน์กับผู้เรียนทุกคน

1.2 เป็นผู้แก้ปัญหาและให้คำปรึกษาแก่บุคลากรในสถานศึกษา รวมทั้งผู้ปกครอง ทั้งนี้ผู้บริหารควรมีความรู้และทักษะในการให้คำปรึกษา

อย่างเพียงพอ

1.3 เป็นผู้อำนวยความสะดวกและกระตุ้น จูงใจ ให้ทุกฝ่ายร่วมมือกัน โดยมีการพัฒนาบุคลากรอย่างต่อเนื่อง และมีการสร้างแรงจูงใจ ให้

แรงเสริมสร้างขวัญและกำลังใจ ในการปฏิบัติงานแก่ทุกคนอย่างทั่วถึง

1.4 เป็นแกนกลางในการประสานงานกับทุกฝ่าย

2. ครูแนะแนว/ครูที่ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่ครูแนะแนว 

ครูแนะแนวและครูที่ได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่แนะแนว เป็นบุคคลที่มีความรับผิดชอบต่อการจัดระบบงานแนะแนวในสถานศึกษา โดยมีบทบาทที่สำคัญดังต่อไปนี้

2.1 เป็นผู้วางแผนและจัดทำโครงการแนะแนวให้ครบ 5 บริการและครอบคลุมขอบข่ายงานแนะแนวทั้ง 3 ด้าน เพื่อเสนอผู้บริหารตาม

นโยบายของสถานศึกษา โดยใช้ข้อมูลบริบทของผู้เรียน โรงเรียน และชุมชน เพื่อวางแผนงานและโครงการสนองต่อปัญหาและความต้องการของผู้เรียนและชุมชน

2.2 เป็นผู้รับผิดชอบประสานการดำเนินงานและการติดตามประเมินผล การจัดบริการแนะแนว ตามแผนงานและโครงการที่กำหนด

2.3 เป็นผู้จัดทำกรอบการจัดกิจกรรมแนะแนวตามหลักสูตรสถานศึกษาและพัฒนาครูประจำชั้น/ครูผู้จัดกิจกรรมแนะแนวสามารถจัด

กิจกรรมได้บรรลุเป้าหมาย

2.4 เป็นผู้ให้คำปรึกษาแก่ครู ผู้ปกครอง เพื่อดูแลช่วยเหลือผู้เรียนที่มีปัญหารับการส่งต่อจากครูประจำชั้น และส่งต่อไปยังผู้เชี่ยวชาญ

เฉพาะทางหากปัญหานั้นเกินความสามารถของตน

2.5 เป็นผู้จัดให้มีการพัฒนาครูและผู้เกี่ยวข้องในเรื่องที่เกี่ยวกับการแนะแนวแนวทางการจัดกิจกรรมแนะแนว 

3. ครูประจำชั้น 

ครูประจำชั้น เป็นบุคคลที่อยู่ใกล้ชิดผู้เรียนมากที่สุดและมีความรับผิดชอบโดยตรงต่อผู้เรียนกลุ่มที่ได้รับมอบหมาย ฉะนั้นครูประจำชั้นจึงมีหน้าที่ดังต่อไปนี้

3.1 จัดบรรยากาศของชั้นเรียนทั้งด้านกายภาพและจิตใจให้เอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน

3.2  การดูแลผู้เรียนตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน

3.3 การให้คำแนะนำปรึกษาและช่วยเหลือผู้เรียนในชั้นเรียน

3.4 ติดต่อประสานงานและสร้างความสัมพันธ์กับผู้ปกครองและผู้เกี่ยวข้อง

3.5 ติดตามพัฒนาการด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ สังคม และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของผู้เรียนตามหลักสูตร  

4. ครูผู้จัดกิจกรรมแนะแนว 

ครูผู้จัดกิจกรรมแนะแนว ในฐานะเป็นผู้ได้รับการมอบหมายให้จัดกิจกรรมแนะแนวตามหลักสูตรเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและมีประสิทธิผลต่อผู้เรียนอย่างแท้จริง ฉะนั้นครูผู้จัดกิจกรรมแนะแนว จึงควรมีบทบาทความรับผิดชอบดังต่อไปนี้

4.1 ออกแบบการจัดกิจกรรมแนะแนวที่สอดคล้องกับกรอบการจัดกิจกรรมแนะแนวของสถานศึกษา

4.2 จัดทำแผนการจัดกิจกรรมแนะแนวตามที่ได้ออกแบบ

4.3 จัดกิจกรรมตามแผน

4.4 ประเมินและตัดสินผลการจัดกิจกรรมตามระเบียบวัดผลของสถานศึกษา 

       5. ผู้เรียน

ผู้เรียนในฐานะที่มีความรับผิดชอบในการพัฒนาตนเอง และช่วยเหลือผู้อื่นทั้งด้านการเรียน อาชีพ และการพัฒนาบุคลิกภาพ รวมทั้งการทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม โดยมีบทบาทที่สำคัญดังนี้

5.1 ให้ความร่วมมือในการเข้าร่วมบริการแนะแนวต่าง ๆ ที่สถานศึกษาจัดขึ้นเพื่อพัฒนาผู้เรียน

5.2 เข้าร่วมกิจกรรมแนะแนวตามหลักสูตรตามที่สถานศึกษากำหนด

5.3 ปฏิบัติกิจกรรมเพิ่มเติมตามที่ครูผู้จัดกิจกรรมมอบหมายทำให้เกิดคุณลักษณะตามวัตถุประสงค์ของสถานศึกษา

5.4 มีส่วนร่วมในการป้องกัน พัฒนา และแก้ไขปัญหาของสถานศึกษา

5.5 ให้ความช่วยเหลือผู้อื่นทั้งด้านการเรียน การแก้ไขปัญหา และการปรับตัว  

6. ผู้ปกครอง 

ผู้ปกครองในฐานะที่เป็นผู้รับผิดชอบต่อบุตรหลานของตนเองอย่างเต็มที่ ฉะนั้นผู้ปกครองจึงควรมีบทบาทความรับผิดชอบดังต่อไปนี้

6.1 ดูแลบุตรหลานอย่างใกล้ชิด ให้ความอบอุ่น และใช้วิธีการเลี้ยงดูบุตรหลานที่ถูกต้องคือ ไม่ปล่อยปละละเลยเข้มงวด หรือทะนุถนอม

จนเกินไป จนบุตรหลานมีนิสัยไม่ดี ขาดความรับผิดชอบฃ

6.2 เป็นแบบอย่างที่ดีและสร้างสภาพแวดล้อม ประสบการณ์ให้บุตรหลานได้สัมผัสกับตัวอย่างที่ดี

6.3 ร่วมมือกับสถานศึกษาในการพัฒนาบุตรหลาน โดยไม่ปัดความรับผิดชอบไปให้สถานศึกษาฝ่ายเดียว รวมทั้งเสียสละ ช่วยเหลือ เพื่อ

พัฒนาสถานศึกษาตามกำลังความสามารถ  

7.  ผู้นำชุมชน

เนื่องจากชุมชนเป็นสภาพแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อค่านิยมและพฤติกรรมของผู้เรียน และชุมชนจะเจริญได้ต้องประกอบด้วยประชากรที่มีคุณภาพ ฉะนั้นผู้นำชุมชนจึงควรมีบทบาทความรับผิดชอบดังต่อไปนี้

7.1 จัดสภาพแวดล้อมของชุมชนที่เอื้อต่อการพัฒนาผู้เรียน คือ ไม่มีตัวอย่างแห่งความเลวร้ายที่จะเป็นพิษภัยแก่ผู้เรียน โดยมีสถานที่และ

บรรยากาศที่ก่อให้เกิดแรงบันดาลใจในทางที่ดี

7.2 ช่วยสอดส่องดูแลผู้เรียนไม่ให้มั่วสุมทำพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์

7.3 ช่วยพัฒนาสถานศึกษาและเป็นแหล่งเรียนรู้ในทุกด้านแก่สถานศึกษา

⑆ อ้างอิง

วัฒนา พัชราวนิช. ตำราและเอกสาร ฉบับที่ 14.  ภาคพัฒนาตำราและเอกสารวิชาการ หน่วยศึกษานิเทศก์ กรมฝึกหัดครู. 2531. กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (2545).   เอกสารประกอบหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช  2544 คู่มือการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน. กรุงเทพฯ :  โรงพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุรุภัณฑ์ .

กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (2546). แนวทางการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน                       พุทธศักราช 2544.  กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.

สพฐ. (2554) แนวทางการจัดกิจกรรมแนะแนวในระดับประถมศึกษา e-book